Dari Krisis Ke Pembinaan Asas

Konflik kepentingan dan perbezaan-perbezaan yang besar antara kaum dan kelompok pada awal merdeka akhirnya bertembung dalam krisis perkauman yang berakhir dengan tragedi berdarah pada 13 Mei 1969. Krisi itu membuka mata banyak pihak tentang perlunya perpaduan dan asas kebangsaan yang jelas demi kestabilan negara yang berbilang bangsa. Selepas peristiwa malang ini, maka antara intelektual dan pemimpin politik wujud kebijaksanaan untuk saling membantu. Tokoh-tokoh penulis dalam PENA memberikan fikiran-fikiran penting kepada pihak kerajaan dalam rancangan-rancangan kebudayaan seperti penggalakan dan pengiktirafan sastera, dasar kebudayaan kebangsaan dan penubuhan Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) sehingga wujud perhubungan rapat antara penulis dan pemimpin.

Sesuai dengan sikap progresif PENA yang tidak kedaerahan, tidak berpuak-puak dan perkauman, timbul fikiran untuk memperkasa peranan penulis. Bagi menjadikan persatuan-persatuan penulis bergerak lebih bersepadu serta berkesan bukan sahaja di ibu kota, tetapi diperingkat nasional, PENA telah mengambil inisiatif membincangkan gagasan kerjasama antara badan-badan penulis negeri pada 20 September 1969. Pada 23 Oktober 1970 persidangan yang diahdiri oleh 13 persatuan-persatuab penulis dari pelbagai tempat telah bersetuju GAPENA (Gabungan Persatuan-Persatuan Penulis Nasional) ditubuhkan.

"Oleh kerana ahli-ahli PENA itu terdiri daripada sasterawan
penting, ilmuan dan malah birokrat kerajaan penting,
maka tidaklah susah bagi PENA untuk mengumpul idea bernas
bagi diajukan kepada pemimpin kerajaan"

Dekad 70-an merupakan dekad yang sangat penting dalam perkembangan politik Malaysia di bawah Perdana Menteri Tun Abdul Razak. Pada zaman inilah dasar-dasar serta langkah-langkah penting diwujud dan dilaksanakan seperti Dasar Kebudayaan Kebangsaan, Dasar Ekonomi Baru, penyeragaman ejaan Malaysia-Indonesia, penggunaan bahasa kebangsaan sebagai bahasa pengantar mulai di sekolah rendah, dan pengiktirafan terhadap kesusasteraan. Oleh kerana ahli-ahli PENA itu terdiri daripada sasterawan penting, ilmuan malah birokrat kerajaan, maka tidaklah susah bagi PENA mengumpul idea bernas yang diajukan kepada pemimpin kerajaan.